Asosiy » 2013 Noyabr 15 » PUL TOPISH BORASIDA O‘RNAK BO‘LAYOTGAN: “REAL” MADRID
10:20 PUL TOPISH BORASIDA O‘RNAK BO‘LAYOTGAN: “REAL” MADRID | |
Klublarimiz o‘zlari pul topmasdan, deyarli boqimandalarga aylanib bo‘lgani to‘g‘risida ko‘p marta maqolalar yozib o‘tildi. Agar hukumatimizning futbolni qo‘llab-quvvatlashi bo‘lmaganda hozir biz oliy liga o‘yinlarini ko‘rmasligimiz ham mumkin edi. Jamoalarimizni esa boshqalardan o‘rnak olishga chaqirgan holda jahonning mashhur klublari, shuningdek, Osiyodagi ligalarda bu borada vaziyat qanday ekanligi bilan tanishtirib o‘tishga qaror qildik. Klublarimizning o‘zi pul topishga intilmayotgani sababi nimada ekanligini bilmaymiz. Aksariyat jamoalarda kelasi 3 yoki 5 yillik uchun tuzilgan rejaning o‘zi yo‘q. Ular bir yillik byudjetni tasdiqlatib, tegishli muassasadan pul o‘tkazib olishadi va uni yeb bitirish bilan kuch kechirishadi. Bu g‘irt tekinxo‘rlik yoki boqimandalikning o‘zginasi. Yevropada oddiygina akademiyalar o‘zini mablag‘ bilan ta’minlayotgan bir paytda bizda hamon hukumatdan yordam kutib yotishadi. To‘g‘ri, hozir birdaniga jamoalar o‘z harajatlariga yetadigan pul ishlab topa olmaydi, biroq shunga harakatni boshlash shart. Shundagina jamoalarda professionallik paydo bo‘ladi. Bizda esa ko‘plab klublarda boshqaruvchi rahbar har yili o‘zgaradi, natijada oldinga siljish ham bo‘lmaydi. Eng qizig‘i, klublarga boshqaruvchi etib futbolda ish yuritishni tushunmaydigan odamlarning tayinlanishidir. Shunga yarasha hech yo‘g‘i pulni o‘rniga sarflashsa mayli edi. Kamiga pulni hukumat tomonidan biriktirilgan kompaniyadan olib, xuddi jamoa o‘zining shaxsiy mulkidek munosabatda bo‘ladiganlari ham topiladi. Agar Roman Abramovich singari shaxsiy pulini sarflasa, o‘sha toifa insonlar o‘zlarini qanday tutishardi, bilmadik. Jahon futbolida klublar 5 xil manbadan pul ishlab topishlari mumkin: Transferlar  O‘yin kungi tushumlar (chipta, abonement va turli mahsulotlar sotuvi) Marketing (homiylik shartnomalari, atributlarning yil davomida sotuvi, stadion turlari) Translyatsiyalar Biznes faoliyati (klub o‘zi pul tikib, biznes faoliyatini yo‘lga qo‘yadi) Bizda jamoalar bu bandlarning ba’zilaridan foydalanishadi. Marketing borasida ishlar unchalik yaxshi emas. Faqat 2 yoki 3 klub turli kompaniyaliklar bilan hamkorlik shartnomalariga ega. Biroq ulardan katta pul topilmaydi. Televideniye esa translyatsiyalar uchun pul to‘lamaydi. Biznes faoliyati ham u qadar rivojlanmagan. Qaytanga avvallari jamoalar kam bo‘lsa ham pul keladigan biznesga ega bo‘lishgan. Demak, bizda pul topish mumkin bo‘lgan ikki asosiy manba transferlar va o‘yin kungi tushumlardir. Chiptalar sotishdan "Neftchi”, "Buxoro”, "Dinamo” qolganlarga qaraganda ko‘proq mablag‘ ishlab olish imkoniyatiga ega bo‘ldi. Transferlardan esa oxirgi yillarda "Paxtakor” va "Bunyodkor” harqalay yaxshi pulga ishlab kelmoqda. "Paxtakor” Ahmedov, Geynrix, Kamoliddin Tojiyev, Krimes, Yanush, Karimov, Xolmuhammedov, Kleskov, Farhod Tojiyevlarni xorij klublariga ijaraga berish yoki sotib yuborish orqali o‘z harajatlarining sezilarli qismini qoplashga muvaffaq bo‘ldi. "Bunyodkor”dan Salomov, Murzoyev, Musayev, Ismoilov, Hasanov, Haydarov, Kapadze, Jeparov, Kenjisariyev, Rajabov kabi futbolchilarning chet el jamoalariga o‘tishlaridan pul topdi. Lekin klublarimizning ushbu ko‘rsatkichlarini Osiyoning chempionatlari yetakchi davlatlari bilan ham solishtirib bo‘lmaydi. "Guanchjou” OChLdagi 3 o‘yinga chipta va boshqa mahsulotlar sotishdan 15 million AQSh dollari miqdorida mablag‘ ishlab topgan bir vaqtda biz bunga havas qilib o‘tirishga majburmiz. Fikrlarimiz quruq gapdan iborat bo‘lib qolmasligi uchun har yili "Deloitte” firmasi o‘tkazadigan tekshiruvlarga oid raqamlarni keltirib o‘tamiz.  Ushbu kompaniya 10 yildan ortiqroq vaqtdan buyon futbol klublarining moliyaviy hisobotlarini e’lon qilib kelish bilan shug‘ullanadi. Ular jamoalar bir yil davomida qancha pulga ishlashgani, ularni qanday manbalardan topishganini raqamlarda keltirib o‘tadi. Biz ushbu firma hisobotlaridan foydalanib, yetakchi jamoalarning daromad manbalarini e’tiboringizga taqdim etamiz. Dastlab bu borada jahonda peshqadam sanalgan 30 klub ro‘yxati va ular bir yilda qancha miqdorda pul ishlab topishganidan xabardor bo‘ling. Bu yerda transferlardan tushgan mablag‘ hisobga olinmagan. 1. "Real” 512.6 2. "Barselona” 483.0 3. "MU” 395.9 4. "Bavariya” 368.4 5. "Chelsea” 322.6 6. "Arsenal” 290.3 7. "Man.City” 285.6 8. "Milan” 256.9 9. "Liverpool” 233.2 10. "Juventus” 195.4 11. "Borussiya” D 189.1 12. "Inter” 185.9 13. "Tottenxem” 178.2 14. "Shalke 04” 174.5 15. "Napoli” 148.4 16. "Marsel” 135.7 17. "Lion” 131.9 18. "Gamburg” 121.1 19. "Roma” 115.9 20. "Newcastle” 115.3 21. "Valencia” 111.1 22. "Benfika” 111.1 23. "Atletiko” 107.9 24. "Ayaks” 104.1 25. "Shtutgart” 103.2 26. "Everton” 99.5 27. "Aston Villa” 98.6 28. "Fulxem” 98.0 29. "Sanderland” 96.4 30. "Galatasaroy” 95.1 Yuqoridagi kompaniya klublarning pul topishdagi faoliyatini 3 xil band asosida belgilaydi. O‘yin kungi tushumlar, translyatsiyalar va tijoriy faoliyat. Unga ko‘ra, yuqori 20likda turgan jamoalar pullarni foizlar hisobida quyidagicha ishlab topishgan: "Real” 25 39 36 "Barselona” 24 37 39 MU 31 32 37 "Bavariya” 23 22 55 "Chelsea” 30 43 27 "Arsenal” 41 37 22 MC 13 38 49 "Milan” 13 49 38 "Liverpool” 24 34 42 "Juventus” 16 47 37 "Borussiya” D 17 32 51 "Inter” 13 60 27 "Tottenxem” 28 43 29 "Shalke 04” 25 22 53 "Napoli” 16 58 26 "Marsel” 13 52 35 "Lion” 14 54 32 "Gamburg” 33 19 48 "Roma” 13 55 32 "Newcastle” 15 59 26 1-ustun: o‘yin kungi tushumlar, 2-ustun: translyatsiya huquqidan tushgan pullar, 3-ustun: tijoriy faoliyatdan topilgan mablag‘. Ro‘yxatda birinchi o‘rinni egallab turgan Madridning "Real” klubi ushbu pog‘onani anchadan buyon hech kimga bo‘shatmay kelmoqda.  Hozirda "Fly Emirates”, "Adidas”, "Bwin”, "Mahou”, "Audi”, "Coca Cola”, STC, BBVA singari kompaniyalar bilan yirik hamkorlik shartnomalariga ega jamoa bir yil ichida 512 million yevro ishlab topgan. O‘yin kungi tushumlar miqdori 126,2 million yevroni tashkil etmoqda. "Mediapro” bilan tuzilgan shartnoma tufayli esa klub 199,2 million yevro pul oladi. Bu kompaniya jamoa o‘yinlarini translyatsiya qilish bilan shug‘ullanadi. O‘rtoqlik uchrashuvlarini namoyish etish huquqini sotish ham jamoaga katta daromad keltiryapti. Tijoriy yo‘nalishdan esa 187, 2 mln yevro miqdorida mablag‘ topildi. Bunga shunchaki qoyil qolish mumkin. Yuqoridagi kompaniyalar bilan hamkorlikdan o‘rtacha 25-30 million yevro miqdorida ishlanadi. Liboslar sotuvi, stadionga muxlislar uchun tur tashkil qilish va chiptalar sotuvi ham jamoa iqtisodiy hayotida katta o‘rin tutadi. Stadionga tur 13-19 yevro etib belgilangan. Stadion zamonaviy ko‘rinishda va bu ishqibozlarni jalb etishda qo‘l keladi. Qolaversa, "Santiago Bernabeu”ni yana ta’mirlash va sig‘imini kattalashtirish rejadan o‘rin olgan. Demak, bu yo‘nalishda jamoa yanada ko‘proq pul topishga umid qilsa bo‘ladi. Jahonda klubga bo‘lgan qiziqishni ushlab turish maqsadida deyarli har yili yulduzlar sotib olinadi. Bu esa teletranslyatsiyalarga qiziqishni o‘stirish va atributlar sotuvidan yaxshigina foyda keltiradi. Oxirgi yillarda Quvayt, Xitoy, AQSh va Qatarda uchrashuvlar tashkil etish orqali "Real” muxlislarini sonini bevosita orttirib, jamoa razmlari tushurilgan mahsulotlar sotuvini ko‘paytirdi. Masalan, Ronaldoni 94 mln yevroga xarid qilgan madridliklar unga sarflangan pulni Ronaldo o‘ynaydigan raqamli futbolkalar sotuvidan qoplab bo‘lishgan. Cristiano muxlislar qiziqishini oshirishda ham muhim ahamiyatga ega. Gareth Balelni 91 mln yevroga sotib olgan Florentino Peres dastlab ishqibozlar noroziliga duchor bo‘ldi, lekin Gareth ko‘ngildagidek o‘yin namoyish qilishni boshlab yuborsa, muxlislar Mesut O`zilning sotib yuborilganini ham kechirishlari mumkin.  "Real” joriy yilning yozida futbolchilarni sotib yuborishdan ham katta miqdorda pulga ishladi. Raul Albiol 10 mln, Xose Kalejon 12 mln va Gonsalo Higuain 40 mln yevro evaziga "Napoli”ga ko‘chib o‘tdi. "Xetafe”ga Pedro Leon 6 mln yevroga pullandi. Mesut O`zil esa "Arsenal” uchun 50 mln yevroga tushdi. Shuningdek, Alvaro Negredoning "Manchester City”ga "Sevilla”dan ko‘chib o‘tishi Madrid klubi g‘aznasiga 4,4 mln yevro keltirdi. Bu borada ishlab topilgan pul 122,4 mln yevroni tashkil qildi. O‘z navbatida Beyl, Isco, Illarramendi, Kazemiro va Karvaxal uchun 162,7 mln yevro sarflandi. Lekin o‘rtada ko‘rilgan 40 mln yevrolik zarar "Real” uchun qo‘rqinchli emas. Chunki futbolkalar sotuvining o‘zi bu chiqimni bemalol qoplab ketadi. Madridliklar marketing, transferlar va o‘yin kungi tushumlardan qanchalik daromad olishayotgani to‘g‘risida to‘xtalib o‘tdik. Shuningdek, televideniyedan kelib tushadigan katta mablag‘ haqida alohida to‘xtalish mumkin. Ispaniyada klublarning kompaniyalar bilan yakka holatda shartnoma tuzishiga ruxsat berilgan. Natijada "Real” va "Barselona” La liga o‘yinlaridan 130 mln yevro miqdorida pulga ega bo‘lishadi. Qolgan klublar esa 40 va aksariyat jamoalar 15 mln yevro bilan kifoyalanishga majburlar. Bunday holat ispan klublari e’tirozlariga ko‘pdan buyon sabab bo‘lib kelmoqda. Biroq hozircha tomonlar har ikki tarafni qoniqtiradigan taklifni amalga kirita olganlari yo‘q. YChLda ishtirok etishdan ham jamoa katta miqdorda foyda oladi. Ishtirok, har bir g‘alaba va bosqichlarni muvaffaqiyatli tugatgani uchun Madrid superklubi qo‘shimcha mablag‘ga ega bo‘ladi. TV translyatsiyalardan tushgan daromad alohida hisoblanadi. Biznes faoliyat borasida "Real” Yevropada eng yetakchi klublardan biri sanaladi. "Real Madrid fondi” nomi ostida tuzilgan futbol akademiyalari butun jahon bo‘ylab klub tizimida tarbiyalanayotgan futbolchilar sonini oshirish bilan birgalikda o‘sha yerdagi homiylar e’tiborini jalb qilishda qo‘l keladi. Manba: real-madrid.uz TerminaTor | |
|
| |
| Barcha fiklar: 7 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
KIRISH
mediabay.uz
Timer
keyingi uchrashuv
so'ngi uchrashuv
La liga jadvali
Liga to'purarlari
SUHBAT
lex.uz
saytda
ONLINE: 6 RO'YXATDAN O'TMAGAN FOYDALANUVCHILAR: 6 MADRIDISTLAR: 0
Mobil ko'rinish
RONALMADRID (ADMINISTRATOR) © 2024
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0
